Een besluit over een vergunning kan verstrekkende gevolgen hebben voor betrokken. Voor de aanvrager als sprake is van een weigering van een vergunning; voor omwonenden die overlast van de vergunning vrezen en concurrenten zijn bang voor omzetverlies. In mijn nieuwe boek “De strijd om schaarse vergunningen” besteed ik aandacht aan al deze aspecten van vergunningverlening, en de vele rechtszaken daarover, in het bijzonder de procedures voor schaarse vergunningen.

Procedure die de overheid moet volgen bij verlening van een schaarse vergunning

Schaarse vergunningen moeten  van beperkte duur zijn. Iedere paar jaar dient een nieuwe vergunningronde plaats te vinden of een periodieke toetsing plaats. De Dienstenwet, gebaseerd op de Europese Dienstenrichtlijn en de bestuursrechter hebben de praktijk van vergunningverlening flink opgeschud. Veel nieuwe regels hebben tot aanpassing van vergunningenstelsels en procedures geleid. Ondernemers kunnen daar ook hun voordeel mee doen. Maar bij veel instanties voldoen de procedures voor schaarse vergunningen nog steeds niet. Dat geldt bijvoorbeeld voor vergunningen voor coffeeshops, strandpaviljoens, standplaatsen, e.d.

Boek over schaarse vergunningen

Dit boek over schaarse vergunningen geeft een overzicht van de aspecten die bij veel lucratieve en schaarse vergunningen van belang zijn;  vanaf de aanvraag, de vergunningprocedure, de verdelingsmethodes, de Bibob-toetsing, tot het besluit verlening of weigering vergunningen en bezwaar-  en beroepsprocedures tegen vergunningen. Ook komt aan de orde hoe je verweer kunt voeren bij handhaving, intrekking of weigering van een vergunning. Met aansprekende successen, tips, voorbeelden en rechtszaken geeft dit boek inspiratie om met succes een vergunning te verkrijgen en te behouden.

Voorbeelden schaarse vergunningen

Voorbeelden van economische activiteiten waarvoor gemeenten schaarse vergunningen gebruiken, die zijn ontleend aan de rechtspraak en gemeentelijke verordeningen, zijn o.a.:
• de exploitatie van speelautomatenhallen;
• de exploitatie van bed & breakfast;
• de exploitatie van rondvaartboten; en de ligplaatsen
• het innemen van standplaatsen voor het als ondernemer, bedrijf of instelling bedrijven van ambulante handel in de openbare ruimte;
• het hebben van een verkooppunt voor consumentenvuurwerk als bedoeld in het Vuurwerkbesluit;
• het exploiteren van fietstaxi’s voor personenvervoer;
• de exploitatie van coffeeshops;
• de exploitatie van strandpaviljoens;
• het organiseren van evenementen of collectieve festiviteiten.

Tips aanvraag schaarse vergunning

Controleer bij de aanvraag van de vergunning:
• Is het juiste aanvraagformulier gebruikt?
• Zijn alle bescheiden en aanvullende gegevens verstrekt?
• In het aanvraagformulier staat aangegeven welke aanvullende gegevens en bescheiden de aanvrager moet inleveren
• Is de aanvraag volledig ingevuld en ondertekend?
• Een bevoegd persoon moet de aanvraag ondertekenen. De bevoegdheid blijkt uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Hierin staat welke personen tekenbevoegdheid hebben.
• Is de aanvraag door een andere persoon ondertekend? Dan moet deze een volmacht hebben. Dit geldt zowel voor een werknemer die onderneming werkt als wanneer gebruik een adviseur van de onderneming de aanvraag indient.
• check of uw aanvraag goed in ontvangen door de vergunninginstantie.

Procedure voor verdeling schaarse vergunningen

Goed nieuws voor ondernemers die op eerlijke wijze willen meedingen naar een (schaarse) vergunning. Voldoet een verdelingsprocedure niet aan die criteria dan kan de rechter ingrijpen indien bezwaar wordt gemaakt tegen een besluit dat volgt uit zo’n foute procedure. Er staan twee grondslagen voorop bij een verdelingsprocedure van schaarse vergunningen:

(1) het transparantiebeginsel, als uitvloeisel van het gelijkheidsbeginsel in het economische recht is erkend in het kader van de fundamentele vrijheden van diensten, vestiging (artikel 49 en 56 VWEU en de Dienstenrichtlijn);

(2) het gelijkheidsbeginsel (een beginsel van behoorlijk bestuur), dat bepaalt dat bij verdeling gelijke kansen geboden moeten worden voor degenen die willen
meedingen naar een vergunning.

Beperkte ruimte of beleid veroorzaakt schaarse vergunningen

Wanneer het aantal beschikbare vergunningen voor een activiteit beperkt is wegens een schaarste aan natuurlijke hulpbronnen of technische mogelijkheden, moet een selectieprocedure worden vastgesteld om uit verscheidene gegadigden te kiezen, teneinde via de werking van de vrije markt de kwaliteit en voorwaarden van het dienstenaanbod voor de gebruikers te verbeteren. Deze procedure moet transparant en onpartijdig zijn en de verleende vergunning mag niet buitensporig lang geldig zijn, automatisch worden verlengd of enig voordeel toekennen aan de dienstverrichter wiens vergunning net is komen te vervallen (artikel 12 Dienstenrichtlijn betreft schaarse vergunningen). In het bijzonder moet de geldigheidsduur van de vergunning zodanig worden vastgesteld dat de vrije mededinging niet in grotere mate wordt belemmerd of beperkt dan nodig is met het oog op de afschrijving van de investeringen en een billijke vergoeding van het geïnvesteerde kapitaal.

Methoden van verdeling van vergunningen die schaars zijn

De Nederlandse wetgeving sluit, zolang de wettelijke voorschriften daar zich niet tegen verzetten, geen enkele verdelingsprocedure uit, ook niet de verdeling op volgorde van binnenkomst. Wel moet het bestuur teneinde het beginsel van gelijke kansen te realiseren een ‘passende mate van openbaarheid’ garanderen met betrekking tot de beschikbaarheid van de schaarse vergunning, de verdelingsprocedure,het aanvraagtijdvak en de toe te passen criteria. De meest gebruikte methoden van verdeling van vergunningen zijn:

• Volgorde van binnenkomst
• Loting
• Vergelijkende toets
• Veiling
• Keuze tussen ‘volgorde van binnenkomst’ en ‘vergelijkende toets’
• Wachtlijst als onderdeel van verdelingsprocedure

Procedure verlenen vergunning soms gebrekkig

Het criterium ‘volgorde van binnenkomst’ als verdelingsmethode past bij een onverschilligheid van een vergunningsinstantie ten aanzien van (de kwaliteit van) de uit te voeren activiteit. Deze methode voldoet naar mijn oordeel niet aan het gelijkheidsbeginsel omdat slechts één kandidaat als eerste op de lijst kan komen. Bij iedere toevoeging van een kandidaat neemt de kans op een vergunning af en dus is er geen sprake van gelijke kansen op een vergunning. Een vergunninginstantie kiest soms een makkelijk (oude) methode maar dat is niet altijd zorgvuldig en dus aanvechtbaar bij de rechter. Er is slechts sprake van voorsorteren voor de eigenlijke verdeling begint. Dit is een voorbeeld waarom je kritisch moet zijn over de wijze waarop een vergunninginstantie selecteert.

Geen automatische verlenging schaarse vergunning

Belangrijk aandachtspunt is de verlenging van een vergunning. Bij een schaarse vergunning is er geen recht op automatisch verlenging. Dat betekent dat indien de vergunning is afgelopen een nieuwe aanvraag moet worden ingediend en de aanvraag voor ‘verlenging van de vergunning’ aan hetzelfde selectiecriterium dat volgt uit het beleid moet voldoen. Een bestaande vergunninghouder die om de verlenging verzocht heeft, mag niet worden bevoordeeld ten opzichte van anderen. Een stilzwijgende verlenging is dus niet mogelijk. De looptijd van een vergunning mag overigens niet buitensporig lang zijn. De duur zou volgens de overwegingen bij de Dienstenrichtlijn niet langer mogen zijn dan nodig is met het oog op de afschrijving van de investeringen en een billijke vergoeding van het geïnvesteerde kapitaal. Bij een standplaats is dat bijvoorbeeld vijf jaar. Bij benzinestations 15 jaar.

Toegestane beperkingen bij mededinging naar een vergunning

De verplichting om mededingingsruimte te creëren door middel van een transparante aanvraagprocedure kan alleen beperkt worden indien:

(a) een andere vergunning nodig is (bijvoorbeeld omgevingsvergunning);
(b) uit de regelgeving een beperking voortvloeit (bijvoorbeeld beperkt geografisch gebied);
(c) een algemeen belang of de bescherming van de rechten van andere burgers dat meebrengt;
(d) vergunning afhankelijk is van contract (met een derde, bijvoorbeeld en verhuurder);
(e) bij voorbaat vaststaat dat slechts één aanvraag aan de verdelingscriteria voldoet.

Bezwaar en beroep tegen besluit vergunning

Tegen een besluit over vergunningen staat bezwaar en beroep open. Als advocaat maak ik daar vaak gebruik van voor ondernemers en andere betrokkenen.  Ook een derde belanghebbende (omwonenden bijvoorbeeld) kan bezwaar of beroep aantekenen. Ook het vorderen van een voorlopige voorziening in een spoedeisende situatie is soms nodig. Handhaving door de overheid kan de reden zijn een procedure te starten. Aangezien er veel geprocedeerd wordt over vergunningen besteed ik daar in het boek natuurlijk aandacht aan. Dit is maar een tipje van de sluier van het boek. Mail gerust je vraag op opmerking over vergunningen.