Bij een milieuovertreding moet de overheid tot handhaving overgaan. Zeker als bewoners klagen over overlast. Er bestaat een beginselplicht tot handhaving. Wat nu als de overheid geen zin heeft om te handhaven of half werk levert?

Die indruk is ontstaan in Velsen waar Tata Steel (de oude hoogovens) voortdurend milieuovertredingen begaat, waaronder grafiet  en lood uitstoot, die de omwonende inademen. Veel inwoners maken zich begrijpelijk grote zorgen over het effect van stof op hun gezondheid. Er was anderhalf tot twee keer meer uitstootten dan toegestaan. De provincie is het bevoegde orgaan om te handhaven om de milieuovertredingen te beëindigen. De provincie besloot een last onder dwangsom op te leggen van EUR 10.000 per overtreding. Een lachertje natuurlijk voor een miljardenconcern. De overtreding gingen gewoon door; de lokale bevolking bleef het slachtoffers van de grafietregens. De stikstofuitstoot is een bedreiging voor de duingebieden

Slappe handhaving provincie belediging voor bewoners IJmond

Handhaving met de slappe hand heeft geen effect. De provincie (Omgevingsdienst) heeft inmiddels erkend dat er fout is gehandeld: “de wijze waarop de provincie de vergunning, toezicht en handhaving (VTH) heeft georganiseerd, hoe de provincie daarop toeziet en hoe de escalatieladder bij incidenten wordt gehanteerd moet worden verbeterd in samenspraak met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied”. De gedeputeerde bij de Provincie nam zijn verantwoordelijkheid voor het falende toezicht bij Tata Steel en vertrok.

Milieuovertredingen hoogovens via strafzaak aanpakken

Een milieuovertreding kan echter ook een strafbaar feit zijn. De provincie kan slecht bestuursrechtelijk handhaven, maar het Openbaar Ministerie kan het bedrijf vervolgen voor strafbare feiten. Het OM heeft aangekondigd Tata Steel te vervolgen (zie onderstaand artikel in FD). In een strafzaak kunnen zware straffen en geldboetes opgelegd worden zowel aan het bedrijf zelf als leidinggevenden. Zo werd Chemie Pack veroordeelt tot EUR 730.000 boete wegens  fout handelen met chemische stoffen. Het bedrijf vroeg uiteindelijk het eigen faillissement aan.

Schadevergoeding voor slachtoffers strafbare feiten Tata Steel

Als er een strafzaak komt tegen Tata Steel dan kunnen slachtoffers (inwoners die schade hebben geleden) schadevergoeding vorderen in de strafprocedure. Het Openbaar Ministerie (OM) wordt geacht dat een slachtoffer wordt geïnformeerd, adviseert en begeleidt u tijdens de hele strafzaak. De strafrechter bepaalt de (hoogte van) de vergoeding. Ook iemand die economisch nadeel heeft geleden is volgens de EU richtlijn minimumrechten slachtoffers een slachtoffer. In de EU richtlijn staan de minimumeisen voor slachtoffers van strafbare feiten en hoe zij passende informatie, ondersteuning en bescherming (horen te) krijgen en aan de strafprocedure kunnen deelnemen.

Voor personen die menen (gezondheids)schade te hebben geleden is het verstandig dat zij dat goed onderbouwen. Bijvoorbeeld door rapportage door een deskundige.

Herstel van natuur- en milieuwaarden via strafzaak

Indien er schade aan de natuur is dient dat ook inzichtelijk gemaakt worden. Een organisatie die natuurbelangen behartigd zou zich ook in de strafzaak kunnen melden. En Natuurmonumenten voor de schade aan de Kennemerduinen? De Eu richtlijn definieert als herstelrecht: een proces waarbij het slachtoffer en de dader in staat worden gesteld, indien zij er vrijwillig mee instemmen, actief deel te nemen aan het oplossen, met de hulp van een onpartijdige derde, van zaken die het gevolg zijn van het strafbare feit. Het zou voor het eerst zijn als de Nederlands strafrechter een verdachte veroordeelt tot herstel van milieu- en natuurwaarden. Financiële vergoeding van schade aan slachtoffers wordt al vaker toegekend door de strafrechter. Gelet op belasting van de omgeving van Tata Steel voor het milieu en de leefomgeving zou het bedrijf daar zelf eigenlijk initiatief voor moeten nemen: herstel en verbetering van de natuur- en leefomgeving na jarenlange overbelasting.